Nederlandse woorden aan elkaar of los

Samenstellingen worden in het Nederlands aan elkaar geschreven mits dit geen problemen veroorzaakt wat betreft de uitspraak of de betekenis van het woord. In dit onderdeel van de cursus leer je wanner je woorden aan elkaar of juist los moet schrijven. Ook leer je wanneer je een koppelteken moet toevoegen aan een woord om de juiste spelling te krijgen.

1) Aan elkaar schrijven

Hieronder worden voorbeelden getoond van wanneer een woord aan elkaar geschreven moet worden. Hier in zijn ook uitzonderingen. 

1. Samenstellingen van 2 of meer woorden schrijf je aan elkaar. Een samenstelling is een woord dat uit meerdere losse woorden bestaat die ook zelfstandig kunnen voorkomen. bad + kamer = badkamer.
2. Getallen tot twintig, tientallen en honderdtallen worden in letters aan elkaar geschreven. Ook samenstellingen met honderd en duizend worden aan elkaar geschreven. Vijftienhonderd, veertienduizend. Miljoenen en miljarden worden niet aan elkaar geschreven: elf miljoen. 
3. Voornaamwoordelijke bijwoorden worden aan elkaar geschreven. Een voornaamwoordelijk bijwoord is een combinatie van een bijwoord (er, hier) en één of meerdere voorzetsels of de bijwoorden af, heen en toe. Waarheen, hiertegenover. 

Woorden met het woord 'te' (te kort, te veel en te goed), worden los geschreven als ze als bijvoeglijke naamwoorden zijn. Als deze woorden voorkomen als zelfstandige naamwoorden dan schrijf je ze wel aan elkaar. Het tekort aan personeel, Het tegoed van mijn telefoon.

2) Liggend streepje

Soms worden losse woorden gecombineerd door middel van een liggend streepje. In 7 gevallen wordt het liggend streepje gebruikt om woorden aan elkaar te koppelen.

1. Om uitspraakproblemen te voorkomen. Twee klinkers achter elkaar in samenstellingen veroorzaken uitspraakproblemen.

Bijvoorbeeld: Autoongeval wordt Auto-ongeval

Deze klinkercombinaties veroorzaken uitspraakproblemen:

• A + A, A + E, A + I, A + U
• E + E, E + I, E + U
• I + E
• O + E, O + I, O + O, O + U
• U + I, U + U

2. Woorden met deze voorvoegsels:

• Adjunct-hoofd
• Ex-vrouw
• Interim-directeur
• Niet-rokers
• Aspirant-lid
• Oud-directeur
• Non-actief

3. Voor een hoofdletter.

• Directie-Van de Ven
• Oer-Hollands
• On-Nederlands
• Pro-Catalaans

4. Combinaties van titels en beroepen.

• Chef-kok
• Minister-president

5. Aardrijkskundige namen of woorden die daarvan zijn afgeleid.

• 's-Hertogenbosch
• Papua-Nieuw-Guinea
• Noord-Engeland
• Zuid-Hollander

6. Bij symbolen, afkortingen, cijfers en St./Sint.

• 50-jarig
• €-teken
• DVD-speler
• Sint-Antonius
• Hbo-student
• 40+-kaas

7. Bij vaste uitdrukkingen.

• Woon-werkverkeer
• Huis-aan-huisblad
• Doe-het-zelf
• Kant-en-klaar
• Mond-op-mond

Doe de oefeningen om te kijken of je het begrepen hebt!