Lijdend (COD) en meewerkend voorwerp (COI) in het Frans

Wat is een voorwerp?

Het voorwerp (complément d'objet) is deel van de werkwoordelijke groep en komt voor bij transitieve werkwoorden. Het is essentiëel in de zin met een transitief werkwoord.

Het voorwerp of object kan bestaan uit een zelfstandig naamwoord, een nominale groep, een voornaamwoord, een infinitief of zelf een bijzin. Het voorwerp komt meestal na het werkwoord, maar bij vragende zinnen of wanneer heb voorwerp een voornaamwoord is komt het voor het werkwoord. 

Heb je een vraag?

Volg online taallessen met een professionele leraar

1. Native en geverifieerde leraren
2. Gratis proefles
3. Inclusief lesmateriaal

Jasmin B.

Rose F.

Clarisse N.

Michael B.

Elisabeth V.

ANDRE D.

Corentin D.

Hélène R.

MURIEL T.

Ivetta I.

Schrijf je gratis in

Er zijn twee soorten voorwerpen:

• het lijdend voorwerp (COD)
• het meewerkend voorwerp (COI). 

Ze kunnen ook samen voorkomen in zinnen.

Het lijdend voorwerp (COD) in het Frans

Het lijdend voorwerp of complément d'objet direct vervolledigt de zin meteen, zonder een voorzetsel (vandaar de naam 'direct'). Het werkwoord dat voorkomt met een COD is een direct transitief werkwoord, het vereist dus 'iets/iemand'. 

Hoe het lijdend voorwerp vinden?

Het COD kan je gemakkelijk vinden door de vraag Wie?/Wat? te stellen. Let wel op dat je eerst weet wat het onderwerp van de zin in, en dan kan je die verwerken in je vraag: Wie/Wat + werkwoord + onderwerp? (Ik eet een appel. → Ik = onderwerp → Wie/wat eet ik? → Antwoord = een appel.)

Voorbeelden van werkwoorden met een COD:

• avoir (hebben)
• donner (geven)
• comprendre (begrijpen)
• suivre (volgen)
• faire (doen/maken)
• parler (une langue) (een taal spreken)
• inviter (uitnodigen)
• écouter (luisteren)
• chercher (zoeken)
• trouver (vinden)
• aimer (houden van)
• entendre (horen)
• savoir (weten)

Het meewerkend voorwerp (COI) in het Frans

Het meewerkend voorwerp of complément d'object indirect vervolledigt de zin door middel van een voorzetsel (vandaar de naam 'indirect'). Het werkwoord dat gebruikt wordt met een COI is een indirect transitief werkwoord, het vereist dus een voorzetsel (aan/voor/naar) + iets/iemand.

Hoe het meewerkend voorwerp vinden?

Het COI kan je gemakkelijk vinden door de vraag aan/voor/van wie?/wat? te stellen. Ook hier is het handig als je eerst het onderwerp zoekt en dat integreert in je vraag: aan/voor/van wie of wat + werkwoord + onderwerp.  (Ik denk aan de vakantie → Ik = onderwerp → aan wie of wat denk ik? → antwoord = aan de vakantie.)

Voorbeelden van werkwoorden met een COI:

• appartenir à qn/qch (toebehoren aan iets/iemand)
• faire attention à qn/qch (aandacht besteden aan)
• penser à qn/qch (denken aan)
• s'intéresser à qn/qch (belangstelling hebben voor)
• téléphoner à qn (telefoneren naar) 
• avoir besoin de qch (iets nodig hebben)
• avoir peur de qch (bang zijn van iets)
• s'occuper de qn/qch (zorgen voor iets/iemand)
• rêver de qch (dromen over iets)

De zinsvolgorde met voornaamwoorden als voorwerp.

Plaatsing COD/COI

• COD of COI = voornaamwoord ?
  • voor het vervoegde werkwoord in niet-samengestelde tijden: indicatif, futur, imparfait).
  • vlak voor het hulpwerkwoord (avoir/être) in samengestelde tijden (bijvoorbeeld in de passé composé)
  • voor de infinitieft als het vervoegde werkwoord gevolgd wordt door een infinitief.
  • na het werkwoord wanneer het voornaamwoord voorkomt in de gebiedende wijs. (Vergeet hier het liggende streepje niet!)

Samenvatting met voorbeelden:

COD en COI in het Frans

Het kan ook gebeuren dat een werkwoord zowel een COD als een COI vereist. Dan kan je na het onderwerp en het werkwoord iets/iemand aan/voor iets of iemand toevoegen. Het COD komt altijd op de eerste plaats en het COI komt altijd op het einde.