Voltooid deelwoord in het Frans (participe passé)

De Franse werkwoordswijze 'participe' wordt onderverdeeld in twee tijden:

1. participe présent - tegenwoordig deelwoord
2. participe passé - voltooid deelwoord

1. Participe présent 

De participe présent is het tegenwoordig deelwoord of onvoltooid deelwoord in het Nederlands. Het is een verbale vorm die eindigt op '-ant'. Wanneer het als verbale vorm wordt gebruikt is het onveranderlijk, wanneer het als adjectief wordt gebruikt, wordt de vorm aangepast aan het geslacht en getal van de persoon/het ding waar het bijhoort. 

Heb je een vraag?

Volg online taallessen met een professionele leraar

1. Native en geverifieerde leraren
2. Gratis proefles
3. Inclusief lesmateriaal

Simone M.

Corentin D.

Frédéric L.

Nicole H.

Assemien Martial K.

Pieter S.

Elodie O.

Ivetta I.

Iris S.

Jasmin B.

Schrijf je gratis in

Gebruik van de participe présent

Het onvoltooid deelwoord heeft in het Frans voornamelijk 3 gebruiken:

Vorming van de participe présent

Het tegenwoordig deelwoord wordt gevormd door de de stam van de nous-vorm van de tegenwoordige tijd (indicatif présent) te nemen en daaraan de uitgang '-ant' te plakken.

• Manger → Mangeant - Al etend
• Faire → Faisant - Al doende
• Parler → Parlant - Al pratend

Er bestaan 3 uitzonderingen op bovenstaande regel:

• Avoir → Ayant - Door ... te hebben
• Étre → Étant - Door ... te zijn 
• Savoir → Sachant - Door ... te weten

Overeenkomst van de participe présent

Indien het tegenwoordig deelwoord wordt gebruikt als adjectief, wordt het getal en het geslacht aangepast aan het onderwerp.

Voorbeelden:

• Une fille intéressante - Een interessant meisje
• Un homme parlant - Een pratende man
• Les enfants jouants - De spelende kinderen

2. Participe passé

De participe passé, het voltooid deelwoord in het Nederlands, is een verbale vorm die wordt gebruikt voor verschillende rollen. De meest belangrijke is als onderdeel van de samengestelde werkwoordsvormen. 

Gebruik van de participe passé

Vorming van de participe passé

1. Participe passé eindigend op '-é'

Alle werkwoorden eindigend op '-er':

• Aller → Allé - Gegaan
• Nager → Nagé - Gezwommen
• Écouter → Écouté - Geluisterd

Speciale vormen eindigend op '-é':

• Être → Été - Geweest
• Naître → Né - Geboren

2. Participe passé eindigend op '-i'

Werkwoorden eindigend op '-ir':

• Partir → Parti - Vertrokken
• Finir → Fini - Gedaan
• Ceuillir → Ceuilli - Geplukt

 Uitzondering: werkwoordengroep van 'ouvrir' eindigt op '-ert':

• Ouvrir → Ouvert - Geopend
• Couvrir → Couvert - Bedekt
• Offrir → Offert - Aangeboden
• Souffrir → Souffert - Geleden

Speciale vormen eindigend op '-i':

• Fuir → Fui - Gevlucht
• Suivre → Suivi - Gevolgd
• Rire → Ri - Gelachen
• Suffire → Suffi - Volstaan

3. Participe passé eindigend op '-is'

• Asseoir → Assis - Gezeten
• Mettre → Mis - Gelegd
• Permettre → Permis - Toegelaten
• Promettre → Promis - Beloofd
• Prendre → Pris - Genomen
• Apprendre → Appris - Geleerd
• Comprendre → Compris - Begrepen
• Surprendre → Surpris - Verrast

4. Participe passé eindigend op '-it'

• Conduire → Conduit - Gereden
• Dire → Dit - Gezegd
• Interdire → Interdit - Verboden
• Écrire → Écrit - Geschreven
• Décrire → Décrit - Beschreven
• Inscrire → Inscrit - Ingeschreven

5. Participe passé eindigend op '-t'

• Craindre → Craint - Gevreesd
• Plaindre → Plaint - Beklaagd
• Éteindre → Éteint - Uitgedoofd
• Peindre → Peint - Geschilderd
• Joindre → Joint - Gevoegd bij
• Faire → Fait - Gedaan
• Mourir → Mort - Gestorven

6. Participe passé eindigend op '-u'

Werkwoorden eindigend op '-dre' worden '-du':

• Attendre → Attendu - Gewacht
• Défendre → Défendu - Verdedigd

Werkwoorden eindigend op '-oir' worden '-u':

• Apercevoir → Aperçu - Opgemerkt
• Pouvoir → Pu - Gekund
• Pleuvoir → Plu - Geregend
• Vouloir → Voulu - Gewild
• Devoir → Dû - Gemoeten

Om het verschil aan te tonen met du ('de + le'), wordt een accent circonflexe (^) op de participe passé van devoir gezet (dû)

Speciale vormen eindigend op '-u':

• Battre → Battu - Geslagen
• Boire → Bu - Gedronken
• Conclure → Conclu - Besloten
• Connaître → Connu - Gekend
• Coudre → Cousu - Genaaid
• Courir → Couru - Gelopen
• Croire → Cru - Geloofd
• Devenir → Devenu - Geworden
• Interrompre → Interrompu - Onderbroken
• Lire → Lu - Gelezen
• Paraître → Paru - Verschenen
• Plaire → Plu - Bevallen
• Taire → Tu - Gezwegen
• Tenir → Tenu - Gehouden
• Vaincre → Vaincu - Overwonnen
• Venir → Venu - Gekomen
• Vivre → Vécu - Geleefd

Overeenkomst van het voltooid deelwoord - Accord du participe passé

In volgende gevallen wordt het voltooid deelwoord aangepast aan geslacht en getal:

1. als adjectief.

• Gardez les yeux ouverts. - Hou je ogen open.
• Elle aime ces portes peintes. - Ze houdt van die geverfde deuren.

2. als het voltooid deelwoord vervoegd wordt 'être' en de persoon het onderwerp is.

• Elle est venue à huit heures. - Ze is om 8u gekomen.
• Elles sont venues la semaine passée. - Ze zijn vorige week gekomen.

3. als het lijdend voorwerp voor het werkwoord 'avoir' staat.

• J'aime bien les photos que Fabienne a faites. - Ik hou van de foto's die Fabienne heeft gemaakt.
• Quels livres as-tu achetés? - Welke boeken heb je gekocht?

4. als het een wederkerend werkwoord is.

• Elles se sont promenées sur la plage. - Ze hebben op het strand gewandeld.
• Nous nous sommes habitués au mauvais temps. - We zijn aan het slechte weer gewend geraakt.